Bạn đọc viết: Giáo dân có “nghiêm khắc và vô ơn” với linh mục không?

Tôi xin có mấy nhận xét về bài viết “Vì tôi là Linh Mục” mà NVCL vừa đăng. Tôi ước ao được thấy bài này cũng được đăng lên để độc giả có thêm một cái nhìn khác về đề tài của bài viết đó. Tôi rất đồng ý với nhiều nhận xét rất chí lý từ một bài viết hay và công phu của tác giả. Tuy nhiên có 2 điểm xin được góp ý.

1 – Câu chuyện “cạo gió” cho cha được kể với vẻ cường điệu làm tăng sự lâm ly cho đời linh mục. Thực tế thì cuộc đời ai chẳng có lúc cô đơn. Đâu phải có chồng/vợ, con cái bên cạnh là luôn luôn nhờ vả được? Chúng tôi đau ốm vào đúng lúc họ (vợ/chồng/con cái bận rộn đi làm đi học) thì chúng tôi cũng nằm co. Ai chẳng phải nằm co? Mình phải thông cảm chứ! Linh mục khi cần còn có thể  gọi người này người kia, phone cho ông trùm này một tiếng, ông phó kia một lời thì thế nào chẳng kiếm ra người. Cơ hội của vị linh mục chắc chắn là nhiều hơn. Nếu ông vẫn không nhờ được ai thì một là ông ăn ở như thế nào để không ai muốn đến giúp, hai là có lúc mọi người bận rộn cả, thì cũng đáng thông cảm lắm chứ! Chuyện đó đâu có gì để lâm ly hóa! Đâu phải hễ cứ đi tu thì ốm đau là … cô đơn!

Linh mục chỉ “thua” đàn ông ngoài đời một người vợ thôi, còn ngoài ra cái gì cũng hơn hết: Tiền bạc, địa vị, nhà cửa…. (Mà cái người vợ/hoặc người chồng chúng tôi có chưa chắc đã mang lại cho chúng tôi một chút gì hạnh phúc hơn các vị). Vậy mà tôi thấy nhiều vị cứ vin vào cái “thua sút” đó để mà kịch tính hóa hoàn cảnh. Ấy là chưa kể đến nhiều vị khác cố bù lại cái sự “thua sút” đó qua những cách thế lén lút, mất phẩm hạnh, mất sự cao quí duy nhất mà quí vị thường vin vào đó mà hãnh diện: Sự đồng trinh!

Ông cha xứ của tôi thì nhìn về cái “sự cô đơn” này một cách tích cực hơn nhiều: Ngày kỷ niệm 15 năm chịu chức, ông kể, ngày xưa “con chỉ có một người lo miếng ăn, nay thì con có hằng trăm người. Khi tới giờ cơm, nếu chưa có ai mời, thì con chỉ cần lấy phone, gọi gia đình anh Năm “Anh chị ăn cơm chưa? Em ghé làm một chén được không?” Hoặc gia đình bác Sáu, “Bác Sáu ơi, con đói rồi, bác còn cơm không?’ Có nhiều người để mà cầu cứu như thế mà vẫn bị những lúc xui xẻo, chẳng ai có ở nhà. Khi đó, thì con đành ra ngoài làm một tô phở tô bún vậy?” Cả nhà thờ cười ầm! Thật là một thái độ rộng lượng với cuộc đời biết bao! Người bình dân thì gọi đó là “dễ thương”, và ai cũng muốn được hân hạnh “sao cha không gọi cho nhà con?”

Cùng là một hoàn cảnh mà linh mục này nhìn một cách tích cực, trong khi đó, nếu ai muốn “lâm ly hóa” thì thế nào chẳng có người nhỏ nước mắt?

Nói về trách nhiệm linh mục thì cha xứ tôi kể chuyện, “Ngày xưa lúc chưa làm linh mục, con đi đạp xích lô để kiếm sống. Có lần con phải chở 1 người đàn bà rất mập, lại gồng  ghềnh quang gánh, lúc xe lên dốc, con không làm sao đẩy xe chạy tới được, làm cả người và hàng đổ kềnh ra đường. Người khách quay lại nhìn con, chửi một câu: “Thằng xích lô cà chớn!”. Vậy mà bây giờ làm linh mục, bề trên giao cho con cả một giáo xứ rộng lớn.  Trên chiếc xe “xích lô” bây giờ là bao nhiêu người, bao nhiêu trách nhiệm. Chỉ là “thằng xích lô cà chớn”, nhưng con phải đẩy cái xe lớn lao nặng nề này đi cho đến nơi. Nếu không có Ơn Chúa, không có sự hỗ trợ của mọi người thì một mình con làm sao đảm đương được?

Một cái nhìn quá tuyệt vời: Khiêm nhường và đầy lòng biết ơn, biết ơn Chúa, biết ơn giáo dân! Người bình dân cũng chỉ có một nhận xét: Thật là dễ thương!

Nói tóm lại, tùy cách nhìn của mình thôi. Làm cho lâm ly, được! Kể lể công trạng, được. Coi ngừơi khác là vô ơn, được! Khiêm nhượng, được. Biết ơn người khác, được!

Đức Cha Ngô Quang Kiệt và giáo dân Hà Nội

2 – “Thái độ vô ơn, nghiêm khắc, thiếu cảm thông” của người giáo dân với linh mục. Đó là câu tôi trích từ bài viết “Vì tôi là linh mục”. Câu này thật là vơ đũa cả nắm, và quá bất công với quần chúng nói chung, và giáo dân Việt Nam nói riêng!

Sở dĩ tôi nói quần chúng là vì, ai làm lãnh đạo cũng phải chấp nhận điều này: Bị mọi người xét nét! Và phải biết cái tâm lý chung của quần chúng là: Dễ phản ứng trước sự kích động.

– Bị mọi người xét nét: Có làm đến tổng thống Mỹ chăng nữa thì vẫn bị xét nét. Xứ sở càng tự do

càng bị xét nét nhiều. Dưới chế độ độc tài dân chúng không dám công khai hóa sự xét nét, nhưng không có nghĩa là họ không để ý, không xoi bói, không nhận xét. Có đó, nhưng không nói ra được thôi. Đương nhiên, linh mục là người lãnh đạo thì phải chấp nhận cái qui luật đó.

Giáo dân là quần chúng, họ cũng biết nhìn, biết đánh giá. Nhưng  giáo dân là một nhóm quần chúng đặc  biệt: Linh mục được thừa hưởng sự kính trọng có sẵn đối với chức thánh, sự xét nét của họ có phần nào tự chế hơn so với quần chúng đánh giá một lãnh đạo phần đời.  Nói ra vẻ trách cứ giáo dân “nghiêm khắc” quá với linh mục là một kết luận “nghiêm khắc” quá đối với giáo dân.

– Đặc tính thứ hai của quần chúng là dễ phản ứng khi bị kích thích: Hôm nay lãnh đạo làm tốt, người ta đưa lên mây xanh, mai có gì không vừa ý là bị phê bình, chỉ trích, mạt sát không tiếc lời. Tôi nhớ có đọc trong một quyển sách dạy nghệ thuật lãnh đạo câu này, “Tâm lý quần chúng là dễ quên và vô ơn!”.

Xin nhắc lại, đó là tâm lý chung của đám đông, mà người lãnh đạo phải chấp nhận. Ngoài đời, họ chấp nhận để đổi lấy địa vị. Trong đạo, linh mục chấp nhận để đổi lấy cái gì? Không ai hy sinh để không được cái gì cả – hoặc vật chất hoặc tinh thần. Chỉ sợ rằng nhiều linh mục bây giờ có khuynh hướng đòi đền bù vật chất mà quên đi những đền bù tinh thần mà Chúa hứa và họ đã đeo đuổi vào ngày đầu tiến lên Bàn Thánh.

Trong tư thế nào chăng nữa, người lãnh đạo không thể kết án quần chúng là vô ơn. Nói như vậy là không biết lãnh đạo. Nói điều đó về giáo dân lại càng tỏ ra mình kém cỏi, và vô ơn trước bao nhiêu điều giáo dân tặng mình nhưng không chỉ vì họ tin vào chức Thánh.  Phê phán giáo dân vô ơn “hộ” những linh mục kém cỏi thì chẳng giúp linh mục cải  tiến được chút nào.

Tôi viết những điều này để những lời góp ý chân thành của mọi người, của Trang NVCL, mong muốn nhìn thấy những mục tử tốt lành hơn … không bị loãng ra vì những nhận xét phiến diện… Mong rằng không làm ai phiền lòng.

Hảo Phạm